Σύστημα μεταχείρισης Ψυχικά Πασχόντων Παραπτωματιών στον ελλαδικό χώρο - Το παράδειγμα του Ψυχιατρικού Καταστήματος Κορυδαλλού

Για να πιάσουμε τις 20 δημοσιεύσεις τον Οκτώβριο και να θέσουμε ένα νέο ρεκόρ, παραθέτω την εισαγωγή του κειμένου με τον ως άνω τίτλο, που δημοσιεύτηκε από τον Γ.Σ. στο περιοδικό Τετράδιο Ψυχιατρικής πριν ένα χρόνο, στο τεύχος 95, Ιουλ-Σεπτ 2006.
Το βρήκα στον Ημιόροφο, μια κοινότητα του indy.gr που συζητά για τη φιλοσοφία και την πολιτική της υγείας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα συστατικά στοιχεία της εσωτερικής απαρτίωσης των συστημάτων δικαστικής ψυχιατρικής μεταχείρισης ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Κάθε σύστημα συνίσταται στην ύπαρξη συγκεκριμένων δομών, πλαισίων λειτουργίας αυτών, διοικητικών οργάνων και προγραμμάτων θεραπείας. Ξεκινούν από την πρωτοκαθεδρία των δομών ψυχιατρικής εντός των ιδρυμάτων εγκλεισμού (φυλακές), που αφορούν ψυχιατρικές υπηρεσίες τύπου ιατρείου και καταλήγουν σε δομές δικαστικών ψυχιατρικών νοσοκομείων (ποικίλου βαθμού ασφαλείας), μονάδων εντός γενικών ψυχιατρικών νοσοκομείων και ακόμα πιο εξειδικευμένων μονάδων (για συγκεκριμένες μερίδες ψυχικά πασχόντων παραπτωματιών) που στεγάζονται σε συγκροτήματα ιδρυμάτων εγκλεισμού ή λειτουργούν ανεξάρτητα από αυτά.

Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και στις ΗΠΑ, λειτουργεί ένα ευρύ φάσμα δομών, πολλές φορές με υψηλό βαθμό πολυπλοκότητας και αλληλοσυμπληρωματικότητας (βλ. Ολλανδία). Στην Ελλάδα, πέρα από δικαστικές ψυχιατρικές κλίνες σε έξι μονάδες γενικών νοσοκομείων, η μοναδική δομή που προβλέπεται για ψυχικά πάσχοντες παραπτωματίες είναι το Ψυχιατρικό Καταστήμα Κορυδαλλού.

Στο παρόν άρθρο, με αφορμή και βάση την μεταπτυχιακή μου εργασία με θέμα «Δομές / Συστήματα για την αντιμετώπιση των ψυχικά πασχόντων παραπτωματιών. Το παράδειγμα του Ψυχιατρικού Καταστήματος Κορυδαλλού» και τη διενέργεια της πρακτικής άσκησής μου στο παραπάνω κατάστημα (όπως το ονομάζουν κατ΄ευφημισμό), κατά το χρονικό διάστημα από 25 Φεβρουαρίου έως και 5 Απριλίου 2005. γίνεται μια απόπειρα κριτικής περιγραφής της δομής αυτής και της σημερινής λειτουργίας της.

Καταρχήν, σκόπιμο είναι να διευκρινιστεί η μεθοδολογία με την οποία εργάστηκα μέσα στην υπηρεσία για τη συλλογή πληροφοριών και τη γνωριμία με τη λειτουργία της. Από την πρώτη μέρα είχα προσδιορίσει τους θεματικούς άξονες γύρω από τους οποίους θα επιζητούσα πληροφορίες οι οποίοι αφoρούσαν τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά των εγκλείστων στο ΨΚΚ, τις στάσεις τόσο απέναντι στον εγκλεισμό τους όσο και σε σχέση με την κοινωνία, τη θεραπευτική πρακτική, το αλληλεπιδρόν σύστημα αρμοδιοτήτων των ομάδων εργαζομένων, τα πιθανά προβλήματα και ελλείψεις. Επίσης, είχα αποφασίσει να παρακολουθώ εντατικά τη λειτουργία του τμήματος για την άντληση κάθε στοιχείου που αφορά οτιδήποτε συμβαίνει στην ψυχιατρική ή άλλη υπηρεσία. Η αναζήτηση στοιχείων και η παρατήρηση γεγονότων ήταν οι βασικοί τρόποι για τη συγκέντρωση υλικού, οπότε και πραγματοποιήθηκε επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση των συμβαινόντων σε καθημερινή βάση και σε διαφορετικές χρονικές διάρκειες. Η συμμετοχική παρατήρηση έγκειτο τόσο στην ανάμιξή μου στις καθημερινές εργασίες της νοσηλευτικής ομάδας όσο και στην απόπειρα λήψης ελεύθερων συνεντεύξεων με κρατούμενους και εργαζομένους. Στις καθημερινές εργασίες περιλαμβάνονταν η διανομή φαρμάκων, η συμπλήρωση των βιβλίων με τις φαρμακευτικές αγωγές, η ενημέρωση των καρτελών των κρατουμένων – ασθενών. Για τις ελεύθερες συνεντεύξεις επιλέχθηκε από την αρχή η απόπειρα έναρξης διαλόγου με τις προαναφερόμενες ομάδες, συχνά ολιγόωρων και αποσπασματικών, αλλά αρκετά αποδοτικών μιας και διατηρούσα ημερολόγιο έρευνας και σημειώσεις, έτσι ώστε να υπενθυμίζονται τα προλεχθέντα και να εξελίσσεται η αναπτυσσόμενη επαφή με τον καθένα. Οι συνεντεύξεις ελάμβαναν χώρα σε πραγματικό χρόνο με τις όποιες δυσκολίες και απρόοπτα. Πέρα από τις αφορμές που δίνονταν για έναρξη διαλόγου, προσπάθησα καθ΄όλη τη διάρκεια να αναπτύξω επαφή με ανθρώπους απ’ όλες τις υποομάδες που συνιστούν τον πληθυσμό του ιδρύματος, όπως ουσιοεξαρτημένοι, ψυχικά διαταραγμένοι, αλλοδαποί, ηλικιωμένοι, νέοι κτλ.

Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η αποδοχή που είχα από τους νοσοκόμους και ειδικά από τους κρατουμένους - εργαζόμενους. Οι πρώτοι μου έδωσαν πολλές πολύτιμες πληροφορίες και με βοήθησαν να εγκλιματιστώ, ενώ οι δεύτεροι δέχτηκαν να με βάλουν, έστω και για λίγο, τόσο στον κόσμο της φυλακής όσο και στον δικό τους κόσμο...

Ανεπιτυχώς επιχειρήθηκε σύσταση δείγματος από τους κρατουμένους-ασθενείς για τη λήψη δομημένης συνέντευξης και δημιουργία focusgroup, για την πιο βαθιά διερεύνηση στάσεων, συναισθημάτων, διαταραχών, απόψεων αυτών των ανθρώπων.

Τέλος, πραγματοποιήθηκε συλλογή στοιχείων από κάθε αρχειακή πηγή (βιβλίο λογοδοσίας, μερίδα κρατουμένου, βιβλίο αγωγής, μπλοκ εξιτηρίων, καρτέλες αγωγής), καθώς και έμμεση παρατήρηση κάθε είδους ανακοινώσεων, αναφορών που ήταν αναρτημένες σε πίνακα ή υπέπεσαν στην αντίληψή μου.

Στο τέλος του παρόντος κεφαλαίου και βάσει του μπλοκ εξιτηρίων παρατίθενται συνοπτικοί πίνακες που αφορούν τις διαγνώσεις με τις οποίες οι κρατούμενοι – ασθενείς παίρνουν εξιτήριο από το ψυχιατρείο, τη φαρμακευτική αγωγή και το χρόνο διαμονή τους, για διάστημα τριών μηνών ( 1/1/2005 – 30/3/2005)

Για περισσότερα, δείτε εδώ.

Blogged with Flock