8 Οκτ 2007

Σκέψεις επί της ομιλίας του Ζίζεκ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ έκανε μια διάλεξη την τετάρτη 3 οκτωβρίου στην πάντειο. Μπορείτε να  δείτε την διάλεξη, όπως και εκείνη της επομένης στην αίθουσα τελετών του ΕΚΠΑ στο blog του Μ.Α.Β. Επίσης, η ελευθεροτυπία είχε μια παρουσίαση καθώς και τις σημειώσεις του στοχαστή, που δεν μπορώ να τις βρώ στο διαδίκτυο, αν και τις διάβασα έντυπα.
Τεσπα, ωραία η διάλεξη, κατανοητός ο ζίζεκ (κάτι που μου φάνηκε πάρα πολύ περίεργο!).
Η διάλεξη κινούνταν περί του θέματος της οικολογίας σε συνάρτηση με την αποφετιχοποίηση της (κοινωνικής κατηγορίας) της φύσης. Δεν θα επεκταθώ εδώ, αν και αυτά που έλεγε ήταν πολύ διεισδυτικά, καθώς δεν θα μπορούσα να αναπαράγω την λακανικής προέλευσης επιχειρηματολογία, αλλά θα παραμείνω στην αρχική του ερώτηση (αν το σημείωσα καλά):

"Αποδεχόμαστε εμείς την φυσικοποίηση του καπιταλισμού ή το σημερινό παγκόσμιο κεφάλαιο εμπεριέχει καποιους ανταγωνισμούς που θα εμποδίσουν (prevent) την αέναη συνέχισή του;"

Ποιοί είναι αυτοί οι ανταγωνισμοί; Ο Ζίζεκ σημειώνει 4:

  1. την οικολογία και τη φύση
  2. την ιδιωτικοποίηση των κοινών πόρων (commons)
  3. το τέλος της φύσης και τη βιογενετική
  4. τις νέες μορφές απαρτχάιντ ανάμεσα σε αυτούς που είναι "μέσα" και σε αυτούς που είναι "έξω".
Νομίζω ότι εκείνη η πρωταρχική ερώτηση πρέπει να είναι ο οδηγός της "ανυπόστατης χάραξης" για κάθε πολιτικά σκεπτόμενο άτομο: σε ποιά πλευρά της (ανυπόστατης) γραμμής βρισκόμαστε; Αυτό το ξέρουμε; Και ποιά είναι τα κριτήρια αυτής της γνώσης μας; αλλά που είναι η γραμμή οεο;
Στην άνυδρη πολιτικά εποχή που ζούμε, πως ξέρουμε (και κυρίως πως πείθουμε) ότι η γραμμή που εμείς, ως πολιτικά όντα, βλέπουμε μπροστά μας και τοποθετούμε το κορμί μας/την ταυτότητά μας απέναντί της (ένα όριο, ένα σύνορο, ένας ορισμός), έχει υπόσταση και για τους άλλους συνανθρώπους μας; και η σχέση που τοποθετεί τη γραμμή;

Blogged with Flock

2 σχόλια:

Cassandra είπε...

Γεια σου Γιωργο

Ηθελα απλα να σου πω οτι συνεχίζω να διαβαζω το blog (παρ'ολο που δεν κανω σχολια συχνα!) .... και επισης να σου πω οτι εχει τυχει να δω τον Ζιζεκ σε ομιλιες καποιες φορες εδω στο λονδινο, και παντα ειναι πολυ κατανοητος. Μαλιστα συνηθως κανει και διαφορες πλακες και γενικως οι ομιλιες του ειναι μια χαρα. Οπότε μαλλον προκειται για λανθασμενη φημη το οτι ειναι ακατανοητος (αλλωστε και τα βιβλια του ειναι κατανοητα, νομιζω).

Τα λεμε!
Μ.

Μωυσής Μπουντουρίδης είπε...

Μια κλασική περίπτωση που ένα ερώτημα γεννά ένα άλλο ερώτημα, μόνο που θεωρώ ασαφές (και κάπως obscure) το πώς συνδέεται το ερώτημα του Ζίζεκ (αποδοχή συνέχισης ή τερματισμού του φυσικοποιημένου καπιταλισμού;) με το ερώτημα του σχολιαστή (πώς ξέρουμε το καθολικό νόημα των ορίων;). Νομίζω ότι ο Ζίζεκ μας καλεί να τοποθετηθούμε φανερά σε σχέση με την διαίρεση φύσης-κεφάλαιου. Αλλά δεν μας υπαγορεύει σε ποια πλευρά να πάμε - ή τουλάχιστον δεν το λέει ανοιχτά: βεβαίως γνωρίζουν οι παροικούντες στην Ιερουσαλήμ τι εννοεί. Οπότε, γενικώς και ουσιαστικώς, ο Ζίζεκ δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο της αδυναμίας απόφανσης μπροστά σ' ένα τόσο διλειμματικό ερώτημα. Αλλά άλλο πράγμα το δεν μπορώ να αποφασίσω, άλλο πράγμα το αρνούμαι να αποφασίσω κι άλλο πράγμα το είμαι σκεπτικιστής στην απόφασή μου. Με την έννοια αυτή το σκεπτικιστικό ερώτημα του σχολιαστή μάλλον ρητορικό φαίνεται σε σχέση με το πρώτο ερώτημα του Ζίζεκ - αν δεν θεωρηθεί σαν μια αυτονόητη υπεκφυγή απάντησης ή μια συμπτωματική μετατόπιση της απορίας. Φυσικά κι έχει νόημα το δεύτερο ερώτημα και πολύς κόσμος έχει δουλέψει και δουλεύει να δώσει απαντήσεις σε τέτοιου τύπου ερωτήματα (προσωπικά κι εγώ έχω κάνει κάτι το απειροελάχιστο). Απλώς το ερώτημα αυτό δεν "απαντά" απευθείας στο ζήτημα του Ζίζεκ - χωρίς να σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Τώρα θα μου πείτε: "αν είναι έτσι, γιατί μας το λες;" Αυτό ακριβώς θέλω να πω.. Αν είναι να αρχίσουμε με ερωτήματα, τότε ποτέ δεν τελειώνουμε, γιατί, όπως λέει ο Ζίζεκ, κάθε ερώτημα και κάθε πρόβλημα είναι κάτι που προβληματίζει τον δικό μας τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα ή την οποιανδήποτε "υπόσταση των άλλων" ή την οποιανδήποτε διυποκειμενική "σχέση που τοποθετεί γραμμές."

--Μωυσής Α. Μπουντουρίδης (το όνομά μου που αντιστοιχεί στα αρχικά Μ.Α.Β.)